Gerendal - Het Begin

Gij! Ge durft het in Zuid-Limburg te komen en dan alleen maar zich tegoed doen aan bier? Terwijl er zo veel moois in deze streek te zien valt.
Gestraft zult ge worden! Met een houten hoofd wordt ge wakker gemaakt. De huurfietsen worden om 10:00u. bezorgd en ge zult zich van de groep scheiden. Ik zorg ervoor dat ge een wandelkaart koopt. Via het dorpje Sibbe en een overheerlijke Hilton-vlaai zult ge in het Gerendal terecht komen. Uw ogen worden geopend. Beginnend aan het plateau van Margraten zult ge genieten van al dat moois dat zich in de bermen openbaart. Een klein beetje botanica.

Paarse Dovenetel (Lamium purpureum)

Hondsdraf (Glechoma hederacea)

Blauwe druifjes (Muscari botryoides)

Pinksterbloem (Cardamine pratensis)

Heermop (Equisetum arvense)

Zandraket (Arabidopsis thaliana)

Witte dovenetel Lamium album)

 Ge zijt het plateau nog niet eens af. Ik bestook uw pad met meer. Bloemen zult u zien, meer en meer. Langzaam daalt u verder het dal in. Immer is het de berm die uw blik trekt. Er is zoveel te zien, zoveel te fotograferen.

Akkerhoornbloem (Cerastium arvense)

Sleedoorn (Prunus spinosa)

Veelbloemige Salomonszegel (Polygonatum multiflora)

Gewoon bosviooltje (Viola riviniana)

Uw houten hoofd is verdwenen. Voor ge staan de eerste bossen van dit dal. Ge bent nu klaar om de wandeling zelf verder voort te zetten. Succes!

Gerendal- Het vervolg

Daar sta ik dan... op mijn kop te krabben. Wat ga ik doen? Op de oostflank van dit droogdal staan bomen op kalkrijke heuvels uitnodigend te wenken. Ga ik naar het westen, dan kom ik het dal zelf terecht. Wil ik optimaal van de schaarse zonnestralen genieten, zal ik toch met de klok mee moeten gaan. Een tjiftjaf wijst me de weg. Tegen beter weten in, maak ik een foto. Een vrouwelijke zwartkop observeert me en vliegt uiteindelijk weg als ik de camera op haar richt. De weg vervolgt en ik ben intens gelukkig. Er is bijna geen bloem dat ik herken, maar ik voel dat ik deze kennis, eenmaal thuis opgezocht, nooit meer vergeet.

Tjiftjaf (Phylloscopus collybita)

Genieten van de oostelijke velden, kronkelt de wandeling uiteindelijk echt het bos in. 

Vosje (Andrena fulva)

 Scharrelend door de humus, kom ik een mestkevertje tegen. Deze laat zich uitgebreid op de gevoelige plaat zetten. Die paddenstoelen laat ik gemakshalve maar zitten. Je kunt niet alles hebben. Maar dat mineertje kan ik niet laten schieten. Hulstvlieg, het is maar dat je het weet.

Bosmestkever (Anoplotrupes stercorosus)

Bosmestkever
(Anoplotrupes
 stercorosus)

Mineer van hulstvlieg (Phytomyza ilicis) op, uiteraard, hulst (Ilex aquifolium)

 Rijen van sleedoorn versieren de bosranden. Ik weet niet waar ik moet kijken. Boven, beneden, links, rechts. De zon is weliswaar verdwenen, maar goedgemutst loop ik door.

Sleedoorn (Prunus spinosa)

Slanke sleutelbloem (Primula elatior)

 Iets minder slank is deze molusk. Zulke joekels heb ik zelfs in Frankrijk niet gezien.

Wijngaardslak (Helix pomatia)

Wijngaardslak (Helix pomatia)

De rijke graslanden lonken. Ga ik nog op zoek naar orchideeën? Ik doe wel een poging, maar mijn onervarendheid zit succes in de weg. 

Dan maar wat anders.

Paardebloem (Taraxacuma officinale)

Akkerklimopereprijs (Veronica hederfolia - hederifolia)

Madelief (Bellis perennis)

Ik beland met mijn neus in een andere soort vlaai. Wat een grappige gele vliegjes! Hoe zouden die nu heten?

Strontvlieg (Scatophaga stercoraria)

Oei... het begint al langzaam donker te worden. Laat ik maar wat doorlopen.

Gerendal- Het Einde

Wie gaat er nu met een drieversnellingen fiets de Cauberg op?
Wie denkt dan onbezonnen de Walemberg en daarna ook de Hellebeukerweg op dezelfde fiets te kunnen beteugelen?
Ach, wacht. Dat is die voetballer die bioloog denkt te zijn. Terwijl zijn longen de rest van het weekend aan het herstellen zijn, zoeken zijn ogen verder. De rondwandeling heeft zijn noordelijkste punt bereikt. Schin op Geul markeert tevens de helft van de voetreis. De zon laat zich niet meer zien. De opwinding is langzaam verdwenen en daardoor ook de magie. Desalniettemin vermaakt de verloren zoon zich. Een dassenburcht? Vast. Het wandeltempo wordt wat opgeschroefd. Hij weet nog niet dat die twee fiets-puisten nog voor hem liggen. Een extra aantal foto's en klaar. De natuurlijke nieuwsgierigheid is verzadigd. De huurfiets staat geduldig op hem te wachten. Wat volgt is een doldwaze afdaling door het asymetrische dal. Het is geen mountain bike, maar de bestuurder kan het niet laten. Domein Hellebeuk wordt zijn nieuwe bestemming. Zijn kameraden wachten al op hem, een biertje staat koud. Hij gaat tussendoor. Kasteel Schaden Loens wordt aanschouwd en bewonderd. Het begint langzaam te schemeren en via Walem, zijn trots weerhoudt hem om af te stappen, stapt hij hijgend af bij het huurhuis.

De groep neemt hem weer op, een Hertog Jan bezegelt het verbond. Zuid-Limburg Adieu.

Akkerereprijs (Veronica agrestis)

Look-zonder-look (Alliaria petiolata)

Dassenburcht

bosvergeet-mij-nietje (Myosotis sylvatica)

muskuskruid (Adoxa moschatellina)

Kasteel Schaden Loens

Dollard

brandgans (Branta leucopsis)

Het kost vijf telefoontjes, meerdere mails, wat extra liefhebbers optrommelen. Maar dan heb je wel wat.
11 man welteverstaan en de gids. Mijn eerste echte zelfgeregelde excursie. Toch een lichte spanning die ochtend. Hoe gaat het worden? Geen afbellers?
Ik houdt rekening met tegenslagen, maar iedereen is netjes rond 11:00u. gearriveerd bij de Reiderhoeve.
 
Dat we pak'm beet 15 km extra polderweggetjes en enige meters zachte berm meepikken en daardoor het vehikel kilo´s hebben verzwaard met plakken klei, mag de pret niet drukken. De koffie staat al klaar. In een kan op tafel, koek wordt gesneden. Een hartelijk welkom. Een heel klein alarmbelletje druk ik weg in mijn hoofd. Dit was niet helemaal zoals we hebben afgesproken. Een deel van de groep waardeert de leut zeer, dus ik laat het gebeuren. Door de activiteit en gezelligheid bagatelliseer ik het toch als een service van de zaak. Iedereen popelt om naar buiten te gaan.

We lopen door de Breebaartpolder en we kijken onze ogen uit. Ik lijk wel de minste vogelaar, en dat is waarschijnlijk ook zo, maar ik ben als een kind zo blij. Het voordeel van net beginnen, de soorten schieten je afvinklijst op. Een tornado aan vleugels. Beginnend bij brandganzen, besluitend bij bergeenden. Er zit van alles tussen, graspiepers, lepelaars, bruine kiekendief. Ik kan wel een tijdje doorgaan. Bovenop de dijk turen we richten het Wad. Vrolijk loopt de teller door. Iemand ziet een zeehond, gele kwikstaart vliegt door het beeld.

brandgans (Branta leucopsis)

blauwborst (Luscinia svecica)

Willen we nog naar de Kiekkaaste, dan moeten we terug naar de Reiderhoeve. Snel lunchen! Toch een misverstand over de koffie. Geen tijd en zin om moeilijk over te doen. De auto's in en naar Nieuwe Statenzijl. De windboei is grappig, de sluis geeft een grotere verrassing: bruinvis! Verschillende theorieën vliegen in het rond over de presentie van dit zoogdier, maar het blijft een prachtverschijning. Uitzicht over het rietland dat het pad naar de buitendijkse vogelkijkhut begeleidt is prachtig. Tussen het riet is het stil, het is te vroeg voor rietzangers en kornuiten. Tijdens mijn opleiding ben ik hier ook geweest. Mijmerend tussen heden en verleden. (Had ik toen maar meer opgelet!), heb ik niet door dat de gids het goed probeert te praten betreffende de koffie. Dat station ben ik reeds gepasseerd en negeer half zijn goedbedoelde adviezen. Een half uur is ons gegund in de prachtige kast, er staan mensen op tijd. Veel nieuws levert het niet op, maar het inviteert uit voor een volgende keer.

Kiekkaaste

We nemen afscheid op het parkeerplaatsje en ieder gaat zijn eigen gang. Onbedoeld ben ik gesloopt, kritisch op mezelf, maar oh zo voldaan.

Een hobby van….

Opstaan

Buiten teistert de oostenwind de natte takken van onze troosteloze tuin. De winter lijkt voorbij, maar stiekem ligt heel februari nog in de weg. De zon is net opgekomen, maar kan door het dichte wolkendek de aarde niet kleuren. Een druppel spat uitéén op het raam. Vele lotgenoten volgen. Het is grijs, grauw en koud. Zondagochtend, elk normaal mens trekt de kamerjas wat omhoog, stelt de thermostaat wat warmer en bezorgt zijn geliefde een ontbijt op bed. Ik niet.

Aankleden

De zoektocht begint in de logeerkamer. Tussen mijn voetbaltrainingsspullen ligt een thermo-shirt. Grijp. Een oerlelijk oud voetbalshirt. Grijp. Samen met een dikke broek, trui en kousen bereid ik me voor op een dagje buiten. Er staan twee locaties op het programma; Steenoventje Wirdum en de toren van de Aa-kerk. Heb ik alles? Zaklamp, koplamp. Check. Spiegel, camera. Volgend jaar misschien. Lunch? Check. Op stap!

Inventarisatie

Het steenoventje is het startsein van zo’n vier weken ‘wintertellingen’. Zie het een beetje als het Wimbledon van het vleermuisonderzoek. Een korte, intensieve maar interessante fase. Zelden kom je zo dicht bij deze harige muggenvangers. Acht man sterk wordt elk kiertje, hoekje en nisje onderzocht op aanwezigheid van vleermuizen. Elke ontmoeting met onze gevleugelde vrienden, hoe minimaal ook, is een wolkje van geluk. De experts zien aan een stukje oor of vlerk al welke soort het is. “Oh” en “ah” zijn veel gehoorde kreten. Maar niet te lang staren, dat werkt verstorend. Het vervallen object levert minder op dan de jaren ervoor.

De Aa-toren, normaal gesproken gesloten voor publiek, geeft meer voldoening. Etage voor etage worden de schuilplekken van vele dwergvleermuizen ontdekt. Een franjestaart zorgt voor opwinding. Deze soort zien we zelden in Groningen. Aan het einde van de middag zijn we bijna uitgeteld. Boven in de nok toch even naar buiten. Een blik over de Stad werpen. Het uitzicht is prachtig. De storm die in je gezicht beukt minder. Een oud roofvogelnest verwaait langzaam maar zeker. Maar wat een afsluiting van prachtige dag. Veel geteld en het is nog goed voor je netwerk ook! Elk jaar een dag of twee meelopen is genieten geblazen.

Uitnodiging

Vleermuisliefhebber en eens in voor wat anders? De dieren zijn nu echt goed zichtbaar. Voor de wintertellingen wordt geen specifieke ervaring geëist. Het is niet geschikt voor koukleumen en enig enthousiasme wordt altijd gewaardeerd.  Maar het is niet helemaal vrijblijvend, een gegronde interesse is wel vereist. Meer weten? Je weet me te vinden.

Determinatie

Stel, je bent een superleek.
In bijvoorbeeld: schelpen. Het is voor jou 1 pot nat. Weekdieren, schaaldieren, mollusken....
Beetje middelbare school kennis zit er wel en een likje verloren gegane academische wetenswaardigheden. Diep verstopt in de krochten van je brein.
Dan ontdek je een naslagserie, die je simpelweg moet hebben. "De Nederlandse Fauna". Deel 1 is redelijk makkelijk te verkrijgen. Deel 10 krijg je voor je verjaardag en dan wordt het tijd voor aflevering 2. Hey! Zoetwatermollusken! Wat leuk, daar weet ik helemaal niks van, spannend!
Klein probleempje, dit boek is niet meer te verkrijgen. Een speurtocht langs stenen en digitale verkopers levert niets op. Totdat je na weken een gouden tip krijgt. En warempel, een week later ploft de grote bruine envelop alsnog door de brievenbus.
Je bladert, leest en verwondert. Gastropoda en Bivalva. Oh ja! Maar halverwege de tweekleppigen is het ook wel weer genoeg. Zo terug de kast in, wie weet wanneer het te pas komt.

Snel. Twee maanden later kom je wat tegen op de Kardingermaar (zie blog "Dubbel"). Je neemt het mee en in een verloren uurtje determineer de gevonden kalkjes met de sleutel .Tot je eigen verbazing gaat dat redelijk soepel. De voldoening is enorm bij elke soortbepaling. Zelfs zo erg, dat je het wilt delen.

Dus bij deze:

grote diepslak (Bithynia tentaculata)

oorvormige poelslak (Radix auricularia)

zwanenmossel (Anodonta cygnea)

zwanenmossel (Anodonta cygnea) detail